MIĘDZYNARODOWE DNI MUZYKI ŻYDOWSKIEJ W SZCZECINIE 2023

CZTERY PREMIERY

Wydaje nam się, jakby to było wczoraj, kiedy siedliśmy i zastanawialiśmy się, jakiego wydarzenia brakuje w naszym mieście. Pomysły były różne - z jednej strony odkrywaliśmy ciekawe historie związane ze Szczecinem. Z drugiej strony niezwykłe programy koncertowe przygotowywali znani nam muzycy. Z trzeciej strony - patrzyliśmy na wiele inspirujących inicjatyw, które powstają w różnych miejscach na świecie.

Ale w tym samym czasie odkryliśmy, że w Nowej Synagodze w Szczecinie stały organy, śpiewał bardzo dobry chór, a nuty, które wykorzystywali wciąż są dostępne. Zrodziło to i zainteresowanie, i inspirację. Postanowiliśmy zorganizować pierwsze Dni Muzyki Żydowskiej, którymi zainteresowanie przeszło nasze najśmielsze oczekiwania. Od tego czasu gościliśmy już kilkuset muzyków - solistów, kameralistów i chóry. Wykonaliśmy premierowo wiele utworów - od zapomnianych dzieł z XIX wieku, po współczesne kompozycje inspirowane tą tradycją.

W 2023 roku, wzorem poprzednich edycji, zaprezentowaliśmy muzykę żydowską w różnych odsłonach - muzykę klezmerską, muzykę klasyczną i muzykę sakralną. Podczas każdego z koncertów mogli Państwo po raz pierwszy usłyszeć prezentowane na nich utwory.

I właśnie ten motyw - robienia czegoś po raz pierwszy, zaproponowaliśmy jako temat przewodni tegorocznej edycji. Robienie czegoś po raz pierwszy wymaga wizji, śmiałości i wytężonej pracy. Zarówno granie utworu, jak i słuchanie go po raz pierwszy wywołuje specyficzny dreszcz emocji. Państwo na pewno również, w swoim życiu zawodowym i prywatnym, dokonujecie wielu rzeczy po raz pierwszy. Przynoszą one satysfakcję lub dużo trudu. Niemniej warto je podejmować. Dlaczego? Bo dzięki nim podążamy naprzód własną ścieżką. Najpełniej wyrażamy swoje marzenia i pragnienia.

Mamy nadzieję, że to doświadczenie "po raz pierwszy" zostawiło w Państwu niezapomniane wrażenia.

KONCERTY

LEJBUSZEWO

08.09.2023 (piątek), 19:00
Willa "Ogrody Śródmieście"
ul. Wielkopolska 19

Maciej Strycharczyk - klarnet

Patryk Stycharczyk - kontrabas

Premiera programu inspirowanego żydowskim życiem Szczecina w nowym składzie Strycharczyk & Strycharczyk.

Inauguracyjny koncert festiwalu odbył się w wyjątkowej, plenerowej przestrzeni Willi "Ogrody Śródmieście". W wykonaniu klarnecisty i saksofonisty Macieja Strycharczyka oraz kontrabasisty Patryka Strycharczyka zabrzmiały utwory, które mogą wydawać się nam znajome. Kto z nas chociaż raz nie słyszał melodii żydowskich wygrywanych raz skocznym, a raz melancholijnym dźwiękiem klarnetu? Piosenki w języku jidysz, stare melodie ludowe, nieco klezmerskiej nuty, skoczne tańce i romantyczne pieśni - to wszystko rozbrzmiewało kiedyś na szczecińskich ulicach, a zwłaszcza w dzielnicy, którą po wojnie zaczęliśmy nazywać Lejbuszewem. W nieco swobodnej atmosferze mogliśmy poczuć klimat tamtych czasów, nasze myśli ulecą gdzieś daleko do dawnej codzienności, a żydowska muzyka ponownie popłynie po starym bruku.

WYCHODZĄC Z CIENIA

09.09.2023 (sobota), 19:00
Muzeum Narodowe
ul. Wały Chrobrego 3

Aleksandra Demowska - Madejska - altówka

Wojciech Pyrć - fortepian

Premiera twórczości Ety Tyrmand.

Po oszałamiającym sukcesie renesansu twórczości Mieczysława Wajnberga, który rozpoczął się w Polsce, wybitni młodzi twórcy zainteresowali się na nowo historią nieznanej muzyki żydowskiej XX w. Owoce tych poszukiwań zaskakują cały czas. Duet Demowska/Pyrć odnosi na tym polu niezwykłe sukcesy. Podczas Międzynarodowych Dni Muzyki Żydowskiej miała miejsce współczesna światowa premiera twórczości Ety Tyrmand. Eta urodziła się w 1917 roku w Warszawie i studiowała w Konserwatorium Warszawskim, kolegowała się z Wajnbergiem. Razem uciekli przed najazdem hitlerowców w 1939 r. Eta osiadła w Białorusi, gdzie mieszkała i prowadziła działalność muzyczną aż do śmierci w 2008 r.

Koncert “Escape from the shadows” zawierał dzieła polsko-żydowskich kompozytorów XX wieku. Altowiolistka i kuratorka projektu Aleksandra Demowska-Madejska i pianista Wojciech Pyrć zaprezentowali dzieła wybitnych twórców takich jak Mieczysław Wajberg, czy Grzegorz Fitelberg.

Projekt "Escape from the shadows" ma na celu przypomnienie publiczności i artystycznemu światu wartościowych, niemal zapomnianych dzieł pozostających w cieniu koncertowego wykonawstwa kameralnego, przeznaczonych na altówkę z fortepianem. Wyjątkowym momentem wieczoru była światowa koncertowa premiera “Sonaty na altówkę i fortepian” urodzonej w Warszawie kompozytorki Ety Tyrmand.

ALMA VIDA KORASON

10.09.2023 (niedziela), zmiana godziny koncertu z 19:00 na 17:00

Muzeum Narodowe

ul. Wały Chrobrego 3

Sivan Goldman - sopran

Daniel Akiva - gitara

Premiera polska płyty ukazującej nowe spojrzenie na pieśni sefardyjskie.

Pieśni sefardyjskie od setek lat stanowią niezgłębione źródło inspiracji, zarówno dla twórców, wykonawców, jak i wszystkich, którzy choć raz mieli okazję wsłuchać się w ich tajemnicze brzmienie. Od 1492 r. czyli exodusu Żydów z Półwyspu Iberyjskiego pieśni sefardyjskie były przekazywane w wielu wspólnotach rozsianych po całej Europie. Teksty pozostały niezmienne przez pokolenia, jednak w miarę osiedlania się Żydów sefardyjskich w innych częściach świata, rytmy i melodie były zmieniane przez nowe wpływy kulturowe. Wszystkie piosenki w tym projekcie zostały specjalnie zaaranżowane i skomponowane przez uznanego izraelskiego gitarzystę Daniela Akiwę. Dołącza do niego niezwykle delikatna interpretacja i elegancja sopranistki Sivan Goldman. Muzyczne połączenie między Sivan i Danielem ukazuje sztukę tradycyjnej muzyki starożytnych Żydów w jej czystej prostocie, gracji i uroku.

MUZYKA NOWEJ SYNAGOGI: GERSZON EFROS

19.10.2023 (czwartek), 19:30
Kościół Ewangelicko-Augsburski pw. Świętej Trójcy w Szczecinie, ul. Energetyków 8

Chór Politechniki Morskiej w Szczecinie

Sylwia Fabiańczyk - Makuch - dyrygent

Isidoro Abramowicz - kantor

Jakub Stefek - organy

Premiera nowego programu najsłynniejszego szczecińskiego chóru!

Po raz szósty finałowym koncertem festiwalu muzyki żydowskiej w Szczecinie była kolejna odsłona projektu Muzyka Nowej Synagogi. Jego celem jest wskrzeszanie i popularyzowanie muzyki, która brzmiała lub mogła brzmieć w nieistniejącej dzisiaj Nowej Synagodze przy ulicy Zielony Szaniec (obecnie Dworcowa) w Szczecinie. Tym razem z Chórem Politechniki Morskiej w Szczecinie, kantorem Isidoro Abramowiczem i organistą Jakubem Stefkiem przypomnieliśmy postać Gerszona Efrosa (1890 – 1978), autora monumentalnej „Antologii Muzyki Synagogalnej”. Pracując w nowej ojczyźnie - Stanach Zjednoczonych, utrwalił w niej utwory wielu kantorów i kompozytorów działających na ziemiach polskich. Dzieła te nie były u nas wykonywane od czasów wojny. Również po raz pierwszy zaprezentowaliśmy arcydzieła muzyki synagogalnej w potężnym składzie wykonawczym, w tym Psalm 121 napisany przez słynnego kantora Louisa Lewandowskiego specjalnie na otwarcie szczecińskiej synagogi w 1875 roku. Tak blisko jej muzycznej tradycji nie byliśmy jeszcze nigdy.

ARTYŚCI

MACIEJ STRYCHARCZYK

Klarnecista i saksofonista. Zainteresowania muzyczne rozwijał pod kierunkiem znakomitego muzyka i pedagoga Adama Ruszały. Jest absolwentem Akademii Muzycznej im. Ignacego Jana Paderewskiego w Poznaniu. Studiował w klasie prof. Zdzisława Nowaka. Koncertował wykonując muzykę klasyczną solo oraz z towarzyszeniem muzyków kameralnych. Swoje umiejętności doskonalił podczas warsztatów klarnetowych i saksofonowych oraz warsztatów jazzowych. Wiedzę pogłębiał u takich jazzmanów jak Greg Badolato z Berklee College of Music z Bostonu, Tomasz Szukalski, Piotr Baron. Zafascynowany muzyką klasyczną i jazzem komponuje i aranżuje łącząc te dwa gatunki. Pracuje często jako muzyk sesyjny wykorzystując klarnet, saksofon i flet. Nagrywa muzykę do spektakli teatralnych i muzycznych projektów. Gra w różnych formacjach muzycznych w kraju i za granicą. Koncertował w Niemczech, Anglii, Danii, Szwecji, we Włoszech i Rosji. Grał w międzynarodowych show-bandach podróżując po wszystkich kontynentach świata. Współpracował z Teatrem Polskim w Szczecinie, Zamkiem Książąt Pomorskich w Szczecinie, Filharmonią Szczecińską, z m. in. Francesco Napoli, Jamesem Michaelem Stuartem, Larym Randalem, Ewą Bem, Janem Ptaszynem Wróblewskim, Lorą Szafran, Krzesimirem Dębskim, Andrzejem Jagodzińskim, Vadimem Brodzkim, Bernardem Maselim, Antonim Dębskim, Jarosławem Śmietaną i Michałem Urbaniakiem.

PATRYK STRYCHARCZYK

Kontrabasista. Jest absolwentem Danish National Academy of Music, swoje muzyczne umiejętności doskonalił pod kierunkiem Joel'a Gonzaleza oraz Mette Hanskov. Po ukończeniu studiów magisterskich kontynuuję solistyczne studia mistrzowskie w Syddansk Musik Konservatorium. Patryk Strycharczyk jest zaangażowany w wiele projektów, koncertów i warsztatów na europejskich scenach muzycznych. Współpracował między innymi z : Medici TV, Copenhagen Opera House, Odense Symfoniorkester, Danish strings, Esbjerg ensemble, Royal Danish Conservatory of Music, Zamek Książąt Pomorskich, Conservatoire International de Musique de Paris, Aoide Symphony. Koncertował w Chinach i wielu krajach europejskich, takich jak: Polska, Niemcy, Dania, Włochy, Francja, Norwegia. Poza działalnością koncertową Patryk spełnia się również jako pedagog i wykładowca w Rudolf Steiner Musikskole i Svendborg Musikskole w Danii, oraz kursach i warsztatach muzycznych. Jest stypendystą Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

ALEKSANDRA DEMOWSKA - MADEJSKA

Altowiolistka. Ukończyła studia doktoranckie u prof. J. Kukuły-Kopczyńskiej w Akademii Muzycznej im. G. i K. Bacewiczów w Łodzi. Studiowała wcześniej w Akademii Muzycznej im. F. Chopina w klasie prof. M. Marczyka (studia magisterskie) oraz w klasie altówki prof. P. Reicherta, a także w Royal Flemish Conservatoire w Antwerpii w klasie profesora L. De Neve. W 2019 roku otrzymała stypendium artystyczne Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego na realizację autorskiej aranżacji i opracowanie głosu solowego do koncertu Aleksandra Tansmana na altówkę solo z towarzyszeniem orkiestry. W 2020 roku otrzymała odznakę „Zasłużony dla kultury polskiej”. Jest laureatką konkursu I Ogólnopolskiego Konkursu Altówkowego Muzyki Polskiej im. Z. Freimanna w Bydgoszczy, „ISCART Internation Music Competition” w Lugano (kameralistyka II miejsce), „Grand Prize Vrituoso” w Salzburgu (I miejsce, muzyka kameralna), festiwalu Kammermusikfestival "Allegro" w Horn, finalistką "10 Concorso Internazionale di Musica da Camera Gaetano Zinetti" w Weronie, finalistką VIII i X edycji cyklu "Muzyczne Forum Młodych" przy Austriackim Forum Kultury w Warszawie.

WOJCIECH PYRĆ

Pianista. Ukończył z wyróżnieniem zarówno studia I (2011), jak i II stopnia (2013) na Uniwersytecie Muzycznym Fryderyka Chopina w Warszawie w klasie fortepianu prof. Bronisławy Kawalla. Jest Laureatem licznych konkursów m. in: II Nagrody na Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym „Maria Herrero” w Granadzie 2015, V nagrody na Ogólnopolskim Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina w Warszawie 2011. Był także półfinalistą Pierwszego Międzynarodowego Konkursu Muzycznego im. K. Szymanowskiego w Katowicach 2018. Koncertował w wielu miejscach w Polsce m.in . Filharmonii Narodowej w Warszawie, Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej w Olsztynie, Dworku Chopina w Żelazowej Woli, Sali Koncertowej Uniwersytetu Muzycznego im. Fryderyka Chopina w Warszawie, Dworku Chopina w ramach 65. i 67. Międzynarodowego Festiwalu Chopinowskiego w Dusznikach-Zdroju. Występował jako solista pod batutą takich dyrygentów jak Monika Wolińska, Łukasz Sidoruk, Jacek Rogala. Aktualnie jest pracownikiem Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie. W 2017 roku został laureatem programu stypendialnego „Młoda Polska” dzięki czemu nagrał i wydał swoją debiutancką płytę z utworami fortepianowymi Jana Ekiera i Karola Szymanowskiego (DUX1458).

SIVAN GOLDMAN

Sopranistka. Dała się poznać jako wszechstronna artystka o szerokim repertuarze od klasyki po muzykę współczesną. Jej Międzynarodowe spektakle to m.in. rola Lisy w „La Sonnambula” (Bellini) w teatrze lirycznym w Cagliari; Królowa nocy w „Czarodziejski flet” (Mozart) w Teatrze Pasyjnym w Oberammergau; z Izraelską Operą śpiewała pierwszą sopranistką Nonette na światowej premierze „The Child Dreams” (Gil Shohat) oraz rolę Madame Herz w „The Impresaria” (Mozart). Więcej ról operowych w wersji koncertowej to m.in. inne, rola Noriny z „Don Pasquale” (Donizetti) z The Netanja Kibbutz Orchestra, Oscar w „Balu maskowym” (Verdi) i rola Gildy w „Rigoletto” (Verdi). Z Jerozolimską Orkiestrą Symfoniczną Sivan występuje jako wybitny solista w muzyce oratoryjnej i liturgicznej. Inne międzynarodowe występy to m.in. recitale solowe w Teatrze im Międzynarodowy Festiwal Sztuki Imago na Węgrzech i w Słowenii; Euro Festiwal Mediterraneo w Rzymie; Plenerowy Koncert Galowy dla izraelskiego pawilonu o godz Expo Milano 2015 oraz występ w Concerto dell’Epifania w teatro Mediterraneo w Neapolu, który był transmitowany na żywo we włoskiej telewizji RAI TV. Sivan jest członkiem uznanego na całym świecie Trio Yehi Shalom. Sivan ukończył z wyróżnieniem Akademię Muzyczną w Tel Awiwie, gdzie uczyła się śpiewu u pani Agnes Massini. Sivan była stypendystką America Israel Cultural Foundation, Izraelskiego Instytutu Sztuki Wokalnej, Fundacji Krzewienia Edukacji w Izraelu, a także Fundacji Ronen.

DANIEL AKIVA

Gitarzysta i kompozytor. Od młodości był przesiąknięty tradycją sefardyjską, z której wyewulouowało wiele jego kompozycji. Daniel koncertował jako gitarzysta i lutnista w Izraelu, USA, Rosji, Hiszpanii, Francji, Szwajcarii, Niemczech, Portugalii, Meksyku i większości krajów Ameryki Środkowej oraz Południowej. W swoim repertuarze ma utwory od renesansu do muzyki współczesnej. W 1984 akompaniował sopranistce Victorii de los Ángeles w serii koncertów odbywających się na prestiżowym Israel Festival. W 1990 roku jego utwór „Psalmy” na gitarę solo otrzymał nagroda ACUM za kompozycję. Jego kwartet smyczkowy „Ciclos” otrzymał nagrodę ACUM za kompozycję w 2002. W 2006 otrzymał nagrodę Amazona za jego CD Hope, z Laurel Zucker (flet) i Ronitem Widmann-Levy (sopran). W 2017 roku został odznaczony Główną Nagrodą Ministra dla kompozytorów w Izraelu. Daniel jest absolwentem Jerozolimskiej Akademii Muzyki i Tańca. Uzyskał tytuł Master of Music oraz Dyplom Maestro w gitarze i kompozycji oraz ukończył studia u lutnisty Jonathana Rubina w Konserwatorium Genewskim w Szwajcarii. Założył również wydział muzyczny w Wizzo Haifa High School for the Arts i kierował nim do 2017 roku oraz pełnił funkcję Dyrektora Artystycznego wydarzenia Guitar Gems Festival& competition w latach 2006 – 2018.

CHÓR POLITECHNIKI MORSKIEJ W SZCZECINIE

Chór Politechniki Morskiej w Szczecinie pod dyrekcją założycielki, Sylwii Fabiańczyk - Makuch, istnieje na scenie muzycznej od 20 lat. Ten stuosobowy zespół reprezentuje Polskę na największych scenach świata (m.in. w Japonii, Tajwanie, Kanadzie, Ekwadorze, Malcie, Turcji, Macedonii, Grecji, Hiszpanii), jest wizytówką miasta, regionu i kraju, ma na swoim koncie setki koncertów, kilkanaście międzynarodowych tournée oraz kilkadziesiąt głównych nagród uzyskanych na prestiżowych festiwalach chóralnych w kraju i za granicą. Najważniejsze sukcesy zespołu to: GRAND PRIX na (Litwa 2015) – pierwsze zagraniczne Grand Prix zdobyte przez chór; I miejsce w kategorii chórów mieszanych na XVIII Międzynarodowym Festiwalu Kathaumixw w Powell River (Kanada 2018), 2nd Grand Prix runner up, Złoty Dyplom i I miejsce w kategorii chórów mieszanych na festiwalu chóralnym w Tajpei (Tajwan 2019), Złoty Dyplom na Międzynarodowym Konkursie Chóralnym w Tokio (Japonia 2019), GRAND PRIX na Międzynarodowym Konkursie Chóralnym w Rzymie (Włochy 2020), Złoty dyplom oraz nagroda dla jednego z 10 najlepszych dyrygentów podczas festiwalu chóralnego w Hongkongu 2021 (200 uczestników), 1 miejsce w kategoriach chórów mieszanych oraz folk podczas X-International Choir Festival “Music & Sea” w Paralii (Grecja 2022). Poprzez swoją działalność, pasję i zaangażowanie chór wykreował szeroko rozpoznawalny, charakterystyczny dla siebie wizerunek, za co w roku 2019 został odznaczony honorowym tytułem Ambasador Szczecina, a w 2021 roku certyfikatem marki „Zrobione w Szczecinie”.

ISIDORO ABRAMOWICZ

Kantor. Dyrektor muzyczny Synagogi Pestalozzistrasse w Berlinie i kierownik studiów kantoralnych w Abraham Geiger Kolleg w Poczdamie. Wychowany w tradycji reformowanej muzyki żydowskiej, studiował fortepian, dyrygenturę i śpiew w Narodowym Uniwersytecie w Buenos Aires, a następnie ukończył studia kantoralne w Berlinie. Do 2019 roku był kantorem Wielkiej Synagogi w Sztokholmie. Jest jednym z najważniejszych wykonawców i ekspertów muzyki synagogalnej w Europie.

20180915-dmz-036-fot.Oczajdusza!_Michal-Wojtarowicz.jpg

JAKUB STEFEK

Organista. Doktor sztuki i doktor ekonomii, wykładowca w Akademii Sztuki w Szczecinie oraz członek zarządu Fundacji SPOT.ON ART. Jego doktorat na temat organowej muzyki żydowskiej jest pierwszą pracą w polskiej literaturze na ten temat. Współpracuje z Gminą Żydowską w Berlinie jako organista w Synagodze Pestalozzistrasse. Koncertował w Polsce, Niemczech, Czechach, Austrii, Szwecji i Izraelu. Jest inicjatorem Dni Muzyki Żydowskiej w Szczecinie, autorem wielu projektów muzycznych, badawczych i edukacyjnych.